Enorme kritiek op scoutingstandpunt KNVB. Wie heeft er nu gelijk?

Er woedt momenteel een heftige discussie in voetballand. Onderwerp is het plan van de KNVB om restricties aan BVO’s op te leggen met betrekking tot het scouten van kinderen onder de 12 jaar. Laat ik dit even verduidelijken, want wie heeft er nu gelijk?

Ik heb enkele jaren geleden op uitnodiging van de KNVB een prettig en interessant gesprek gehad over het jeugdvoetbal. Dit gesprek ging ondermeer over de te grote veldafmetingen en te weinig balcontacten voor de jongste jeugd, talentontwikkeling en talentidentificatie en daarbij kwam ook het scouten op zeer jonge leeftijd ter sprake.

Het is heel simpel: scouten voor het 12e jaar heeft weinig zin, omdat in 98 van de 100 gevallen de verkeerden worden uitgekozen. Dat blijkt uit alle onderzoeken op welk sportgebied dan ook. Ik ga niet herhalen wat ik daar al over geschreven heb, anders wordt dit artikel veel te lang, maar u kunt dat hier, hier en hier teruglezen met onderbouwing en hoe het ook anders kan.

Bovendien zien profclubs door deze elitaire manier van opleiden honderden (vaak grotere) talenten over het hoofd. Nederland telt ruim 270.000 kinderen van 12 jaar en jonger die voetballen in clubverband. Maar liefst 25.000-30.000 daarvan hebben talent, en ruim 2500 daarvan zijn extreem getalenteerd (zie het talentenmodel van Prof. Francois Gagne). Profclubs hebben echter geen plek om al deze talenten goed op te leiden. Vandaar dat ze gaan scouten/selecteren. Dat scouten gebeurd op basis van het fingerspitzengefuhl en het glazenbol kijken van de scout cq trainer en is dus zwaar subjectief. En zo worden er dus slechts enkele honderden uitgepikt. Zij zijn de gelukkigen. De overige talenten hebben pech. Veel voetballers worden zo kunstmatig naar een profcarriere begeleid.

Er wordt namelijk door dit systeem een selffulfilling prophecy gecreeerd. De uitgekozen talenten kunnen na pak em beet 5 jaar inderdaad al beter voetballen dan de jongens van de amateurclubs. En de scouts slaan zichzelf op de borst, maar vergeten dat dit niet komt omdat ze meer talent hebben, maar omdat ze meer trainingsuren hebben gemaakt onder leiding van betere trainers.

Het is namelijk onmogelijk om bij een open skill-sport als voetbal te zien welke kinderen – vooral bij zeer jonge kinderen die nog een hele ontwikkeling te gaan hebben op fysiek, emotioneel, motorisch en cognitief gebied – er over 10-15 jaar de besten zijn. Potentieel is namelijk onzichtbaar! Scouts, clubs en trainers leggen nu eigenlijk een meetlat langs talent, trekken een lijn en denken dat ze over 10 jaar bij een hoger punt uitkomen. Maar dat werkt niet zo; talent ontwikkelt zich grillig, niet lineair. Kinderen die op het scout- moment misschien niet opvallen, kunnen zich sensationeel gaan ontwikkelen in de jaren erna. Deze kinderen vallen echter buiten de boot en worden in de huidige opzet over gelaten aan de grilligheid van de opleiding van de amateurclubs. Wie geluk heeft krijgt een goede trainer. Maar dat zijn er in de praktijk bizar weinig. De jeugdopleiding bij de amateurclubs is over het algemeen slecht te noemen. Dat gaat ten koste van heel veel talent, dat nooit haar of zijn potentieel zal bereiken.

Opleiding aan amateurclubs overlaten zou desastreus zijn

Ik kan me daarom de reactie van Aad de Mos, Valentijn Driesen (Telegraaf)) en Martijn Krabbendam (AD) goed voorstellen. Deze drie heren stonden op hun achterste benen over de inmenging van de KNVB. Ze noemden namen van Frenkie de Jong, van der Vaart, Sneijder, De Ligt, Depay en wie al niet meer, als bewijs dat de jeugdopleiding werkt. En dat vroeg scouten en opleiden een must is, omdat het de doodsteek voor het Nederlandse voetbal zou zijn als de opleiding voor het 12e aan de amateurclubs wordt over gelaten. Daar hebben ze zeker een punt. Alhoewel, Cruijff, Van Nistelrooy, Robben en Stam pas na hun 12e werden gescout, dus die vlieger gaat niet altijd op.

Maar het is inderdaad beter om er enkele honderden goed op te leiden dan geen een. Tussen die honderden zitten er namelijk altijd wel een handvol die de top wel gaan halen. Wat ze echter vergeten is dat Nederland door deze elitaire manier van opleiden ontzettend veel talent misloopt. Talent dat nooit de kans heeft gekregen. De kans dat er tussen die 20.000 die niet de kans krijgen een paar topvoetballers in spe zitten is vele malen groter, dan dat er een topvoetballer tussen de 20 zit die een club selecteert per lichting. Kijk naar PSV en Feyenoord. Welke jongen onder de 12 jaar die ze de afgelopen 20 jaar zelf hebben gescout, werd later een topspits of een top nummer 10? Het antwoord: niemand. Het systeem van nu is teveel gebaseerd op toeval. Toevallig een goede lichting en dat is niet nodig. Nederland heeft statistisch gezien genoeg voetballers om toeval uit te sluiten. Maar dan moet het wel anders.

Bovendien gaat men wel heel makkelijk voorbij aan de duizenden kinderen die het niet gered hebben. Bij hen draaide het van jongs af aan om hen en om voetbal en niet om andere dingen die kinderen van die leeftijd doen. Veel van die afvallers vielen later in een gat of kregen een knauw wat leidde tot depressiviteit, zelfmoordpogingen, verslavingen en criminaliteit. Als dat de tol is die je moet betalen om een topvoetballand te zijn, kun je je afvragen of dat het waard is? Kan het dan niet anders?

Als clubs niet meer mogen scouten onder de 12 jaar, dan moet daar iets tegenover staan

Als profclubs niet meer mogen scouten/opleiden onder de 12 jaar, dan moet daar wel iets tegenover staan. Dan moet de opleiding bij de amateurclubs worden verbeterd. Dat houdt in dat alle talenten bij de amateurclubs een gediplomeerde trainer moeten krijgen. Dat zou de talentenvijver enorm vergroten. En dat profclubs dan daaruit – als kinderen tussen de 12 en 16 jaar zijn – de besten eruit gaan pikken. Ik hier al eens beschreven hoe dat bewerkstelligd kan worden.

AZ geeft daarin het goede voorbeeld door bv 100 amateurclubs onder haar hoede te nemen. Ik hoop dat de KNVB dat ook heeft gecommuniceerd en dat daarvoor ook een plan van aanpak is en dat de KNVB daarin ook een steentje bijdraagt. Bijvoorbeeld door gratis trainerscursussen aan te gaan bieden of voor minder geld. Of door bv naar Duits voorbeeld, meer opleidingscentra op te richten waar talentvolle kinderen tussen 12 en 16 jaar extra training kunnen krijgen.

Ik hoop dat beiden kampen naar elkaar luisteren. De KNVB heeft de media en de profclubs nodig om dit van de grond te krijgen en dat kan alleen met goede voorlichting over talentherkenning en -ontwikkeling en de gevolgen daarvan (positief en negatief). Mocht dat slagen en mocht Nederland erin slagen om al haar talenten goed op te leiden en niet een handjevol, dan gaan we een gouden toekomst tegemoet.